«Χαστούκι» της Ευρωπαϊκής Ένωσης Δικαστών για τις αλλαγές στον Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας

Σε ψήφισμα που εξέδωσε η Ευρωπαϊκή Ένωση Δικαστών, μετά την ενημέρωση που είχε από τους Έλληνες Δικαστικούς Λειτουργούς  για τις τροποποιήσεις στον Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας, επισημαίνει ότι αυτές θέτουν σε κίνδυνο την ανεξαρτησία των δικαστών και ενδέχεται να πλήξουν τελικά την εμπιστοσύνη των πολιτών στη Δικαιοσύνη.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση Δικαστών τονίζει μάλιστα πως τόσο αυτές οι αλλαγές όσο και οι πειθαρχικές διαδικασίες σε βάρος των δικαστών, δεν πληρούν τα ευρωπαϊκά πρότυπα.

Το ψήφισμα έχει ως εξής:

ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ ΔΙΚΑΣΤΩΝ

ΨΗΦΙΣΜΑ

επί της προταθείσας τροποποίησης του ΚΠολΔ αναφορικά με τις προθεσμίες έκδοσης αποφάσεων και τις σχετικές πειθαρχικές ρυθμίσεις

1. Κατά τη Σύνοδό της Ολομέλειάς της που έλαβε χώρα την 09-05-2025 στο Ερεβάν, η Ευρωπαϊκή Ένωση Δικαστών (ΕΕΔ) ενημερώθηκε από το μέλος της, την Ελληνική Ένωση Δικαστών και Εισαγγελέων, ότι στην Ελλάδα υφίστανται τάσεις κατάχρησης πειθαρχικών διαδικασιών σε βάρος δικαστών. Στο πλαίσιο αυτό, η Πρόεδρος και η Εισαγγελέας του Ανωτάτου Δικαστηρίου παρήγγειλαν τον πειθαρχικό έλεγχο των αρμοδίων δικαστή και εισαγγελέα, σε δύο περιπτώσεις όπου επιβλήθηκαν περιοριστικοί όροι αντί για προσωρινή κράτηση, καθώς και σε μία άλλη περίπτωση, εναντίον της σύνθεσης δικαστηρίου το οποίο χορήγησε ανασταλτική ισχύ σε ένδικο μέσο.

2. Άλλου είδους προβλήματα προκαλούνται από πρωτοβουλία του Υπουργού Δικαιοσύνης, ο οποίος πρότεινε τροποποιήσεις στον Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας, θέτοντας νέες, βραχύτερες προθεσμίες για την έκδοση αποφάσεων σε συνδυασμό με την αυτόθροη έναρξη πειθαρχικής διαδικασίας σε βάρος του δικαστή που δίκασε την υπόθεση.

3. Λαμβάνοντας υπ’ όψιν αυτές τις εξελίξεις, η ΕΕΔ υπενθυμίζει ότι ένα αναλογικό, δίκαιο και αποτελεσματικό πειθαρχικό διαδικαστικό πλαίσιο είναι απαραίτητο για τη διασφάλιση της λειτουργίας και της λογοδοσίας της Δικαιοσύνης. Οι πειθαρχικές διαδικασίες είναι ευαίσθητες και ενέχουν κινδύνους κατάχρησης και, κατά συνέπεια, μπορούν να παραβιάσουν την ανεξαρτησία της Δικαιοσύνης και το κράτος δικαίου, εάν δεν ρυθμίζονται και δεν εφαρμόζονται σωστά.

4. Τα προαναφερθέντα γεγονότα δεν πληρούν τα ευρωπαϊκά πρότυπα και το ευρωπαϊκό δίκαιο που αφορούν τη Δικαιοσύνη.

5. Η ερμηνεία του νόμου, η εκτίμηση των γεγονότων ή η στάθμιση των αποδείξεων από τους δικαστές για την εκδίκαση υποθέσεων δεν πρέπει να 1 χρησιμοποιούνται ως λόγοι θεμελίωσης αστικής ή πειθαρχικής ευθύνης, με την επιφύλαξη περιπτώσεων δόλου ή βαριάς αμέλειας.

6. Οι νόμιμες προθεσμίες πρέπει να καθορίζονται με τέτοιο τρόπο ώστε να είναι ρεαλιστικά επιτεύξιμες, λαμβάνοντας υπόψη τους διαθέσιμους πόρους και τους ισχύοντες δικονομικούς κανόνες. Διαφορετικά, τα δικαστήρια καθίστανται υπεύθυνα για καταστάσεις πέραν του ελέγχου τους. Έτσι, η εμπιστοσύνη στη Δικαιοσύνη μπορεί να μειωθεί.

7. Η ευθύνη για την επαρκή στελέχωση του δικαστικού συστήματος και τη δημιουργία κατάλληλων δικονομικών κανόνων ανήκει στις εκτελεστικές και νομοθετικές εξουσίες του κράτους.

8. Εάν ένας δικαστής πρέπει να φέρει πειθαρχική ευθύνη όταν υπερβαίνει μια προθεσμία, η υπαιτιότητά του πρέπει να διαπιστώνεται μέσω δίκαιης διαδικασίας, στην οποία να ε εξετάζονται όλες οι περιστάσεις, συμπεριλαμβανομένων των ευθυνών άλλων προσώπων. Για τον λόγο αυτό, οι πειθαρχικές διαδικασίες συνήθως καταλήγουν σε απαλλακτικό αποτέλεσμα. Παρ' όλα αυτά, η δυνατότητα κίνησης πειθαρχικής διαδικασίας ή η ύπαρξη εκκρεμούς πειθαρχικής διαδικασίας ασκεί πίεση στους δικαστές, ακόμη και αν η απαλλαγή είναι το πιο πιθανό αποτέλεσμα. 9. Η ΕΕΔ είναι πεπεισμένη ότι οι τροπολογίες που προτείνει ο Υπουργός Δικαιοσύνης θα προκαλέσουν αδικαιολόγητη απειλή στους δικαστές, θέτοντας έτσι σε κίνδυνο την ανεξαρτησία τους, γεγονός που τελικά ενδέχεται να βλάψει τη δημόσια εμπιστοσύνη στη Δικαιοσύνη και την αποτελεσματική λογοδοσία της.

Για τους λόγους αυτούς, η ΕΕΔ καλεί τις αρμόδιες ελληνικές αρχές να σταματήσουν την πρακτική κίνησης πειθαρχικών διαδικασιών με βάση την ουσία των αποφάσεων και να επανεξετάσουν την πρόταση τροποποιήσεων σχετικά με τις προθεσμίες στον Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας και τις αντίστοιχες πειθαρχικές ρυθμίσεις, η οποία κατατέθηκε από τον Υπουργό Δικαιοσύνης.

Αντιπαράθεση κυβέρνησης - Ένωσης Δικαστών 

Την ίδια ώρα, συνεχίζεται η αντιπαράθεση της κυβέρνησης και του υπουργείου Δικαιοσύνης με την Ένωση Δικαστών και Εισαγγελέων, με αφορμή το προτεινόμενο νομοσχέδιο για τον νέο Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας, που προβλέπει την έκδοση αποφάσεων εντός έξι μηνών και την πειθαρχική έρευνα κατά όποιου δικαστή δεν προλαβαίνει αυτή την προθεσμία.

Με νέα ανακοίνωση της Ένωσης Δικαστών, ο Πρόεδρός της, Χρ. Σεβαστιδης, κάνει λόγο για μεγάλου μεγέθους υποβάθμιση της Δικαιοσύνης:

ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΤΗΣ ΕΝΩΣΗΣ ΣΤΟ
ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ

Το Υπουργείο Δικαιοσύνης το οποίο είχε δεσμευτεί κατά τις συναντήσεις με την Ένωση για επανεξέταση συγκεκριμένων διατάξεων του αρχικού σχεδίου και τελικά αναιτιολόγητα υπαναχώρησε, μας καλεί να έχουμε εμπιστοσύνη ότι στη διαδικασία της διαβούλευσης θα υπάρχει δυνατότητα επανεκτίμησης.

Εάν είχε σκοπό για κάτι τέτοιο για ποιόν λόγο δεν το έκανε τώρα; Υπάρχει δυστυχώς πικρή εμπειρία από τη διαδικασία της διαβούλευσης και την ακρόαση φορέων στη Βουλή. Πολύ σπάνια μεταβάλλεται ο αρχικός σχεδιασμός του Υπουργείου.

Οι διακοπές συνεδριάσεων των Δικαστηρίων που έγιναν αυτές τις 3 ημέρες δεν είχαν να κάνουν με κάποιου είδους συντεχνιακό αίτημα. Δεν αφορούσαν οικονομικό ζήτημα. Οφείλουμε να ενημερώσουμε και να ευαισθητοποιήσουμε τους πολίτες για το μέγεθος της υποβάθμισης της δικαιοσύνης που εισάγεται με τον νέο Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας. Η απαίτηση για δικαιοσύνη που έρχεται συχνά στον δημόσιο διάλογο ως κοινωνικό αίτημα έχει κάποιες προϋποθέσεις. Αυτές οι προϋποθέσεις όχι μόνο δεν βελτιώνονται αλλά ουσιαστικά αναιρούνται. Μαζί με τους δικαστές έπρεπε αυτή τη στιγμή να είναι ξεσηκωμένος όλος ο λαός.